Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Çalışmaları
Toplumsal cinsiyet meselesi felsefede ve sosyal düşüncede 18. yüzyıldan beri dikkat atfedilen ve kuramsal olarak temellendirilmeye çalışılan bir mevzudur. Yirminci yüzyılın ikinci yarısında adı konulmuş ve çok daha sistematik bir biçimde ele alınmaya başlanmıştır. O zamandan bugüne farklı düşünürler, sosyologlar, antropologlar, siyaset bilimciler tarafından konu ile ilgili zengin bir literatür ortaya konmuştur. Son yıllarda özellikle İstanbul Sözleşmesi etrafında yapılan tartışmalarla birlikte konu Türkiye’de de politika yapıcıların, akademisyenlerin ve genel kamunun gündemine girmiştir. Bu süreçte kavramın farklı değer ve yaşam dünyaları tarafından farklı şekillerde tanımlanarak kullanıldığı ve politik olarak araçsallaştırıldığı da bir hakikattir. Bu nedenle konu ile ilgilenen akademisyenler ve araştırmacılar olarak meselenin düşünsel arka planını hatırlatan, gözden geçiren, gerek Türkiye gerekse Müslüman ülkeler açısından anlamını masaya yatıran bir atölye çalışması yapmanın kafa karışıklıklarını gidermek açısından anlamlı ve yararlı olabileceği sonucuna vardık. Geçmişte Toplumsal Değişim Enstitüsü’nün farklı atölyelerinde de bulunmuş olan genç akademisyenlerle birlikte meseleyi kolektif bir yaklaşımla ele alan deneysel bir atölye çalışması başlatmak istedik. Atölyede toplumsal cinsiyet kavramının ve çalışmalarının doğuşu, genel bağlamı ve anlamı, Batı’da ve Müslüman dünyada bu bağlamın aile ile ve toplumun mahremiyet algılarıyla irtibatı, Türkiye’de toplumsal cinsiyet ve cinsiyet çalışmaları metodolojisi, kadınlık/erkeklik, annelik/babalık rolleri ve toplumsal cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve siyaset ilişkisi gibi konular -birbirleriyle bağlantıları da ortaya konulmak suretiyle- tartışılacaktır. Bu atölyede hazır cevapları paylaşmaktan ziyade, soruları ortaya koymak ve bu sorulara katılımcılarla birlikte cevap aramak niyetindeyiz. Atölyedeki herkesin aktif bir şekilde katılacağı ortak bir bilgi üretme sürecinde birlikte yol almayı umuyoruz.
Atölye Koordinatörü ve Yürütücüler: Prof. Dr. Alev Erkilet, Dr. Rumeysa Çavuş, Uzm Sos. Sinay Avşar, Dr. Leyla Yıldırım, Uzm. Sos. Hatice Balin
1962 Ankara doğumludur. İlk, orta ve lise öğrenimini TED Ankara Koleji’nde tamamladı. 1983’te Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nü bitirdi. Yüksek lisans (1985) ve doktorasını (1996) araştırma görevlisi olarak çalıştığı aynı bölümde tamamladı. Bu dönemde DPT’nin Özel İhtisas Komisyonlarında ve Aile Araştırma Kurumu için yapılan “Metropolde Kariyer Meslekleri ve Aile Yapısı Temelinde Yaşama Tarzları” başlıklı araştırmada görev aldı. Bölümlerinden birini yazdığı araştırma raporu 1997 yılında yayımlandı. 1997-2000 yılları arasında Kırıkkale Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde yardımcı doçent olarak çalıştı. 2006-2007’de İstanbul Büyükşehir Belediyesi BİMTAŞ’ın Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Kentsel Tasarım Projesi’nin sosyolojik araştırmalarını yürüttü. Aynı yıl ASAGEM için yapılan “Medya Profesyonellerinin ve Medyanın Aile Algısı” araştırmasında görev aldı. Bu araştırmanın raporu 2008 yılında yayımlandı. Şubat 2012’den sonra Kırklareli Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde, Sakarya Üniversitesi İletişim Tasarımı ve Medya Bölümü ile Şehir ve Bölge Planlama Bölümlerinde, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi ve İstinye Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde görev yapmıştır. Erkilet’in Ortadoğu’da Modernleşme ve İslami Hareketler, Ele Geçirilemeyen Toprak Kuzey Kafkasya, Eleştirellikten Uyuma, Toplumsal Yapı ve Değişme Kuramları, Mazlum Doğu’nun Mağrur Çocukları, Kenti Dinlemek: Kültürel Miras, Kentsel Ayrışma ve Yoksulluğa Dair Yazılar, İstanbul Halkının Dilencilik Olgusuna Bakış Açısı (İ. Coşkun ile birlikte), Magnetsiz Şehirler: Türkiye’de Kentlerin Dönüşümü (der.) (Yunus Çolak ile birlikte) olmak üzere sekiz kitabı, çeşitli kitap ve dergilerde yayınlanmış makaleleri vardır.
Türkiye’de Cinsiyet Çalışmak: Metodolojik Perspektifler.
Dr. Rumeysa Çavuş
Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet çalışmaları, cinsiyetin merkezi bir sosyal kategori olarak karmaşıklıklarını inceleyen ve ırk, sınıf, cinsellik ve milliyet gibi diğer kimlik belirteçleriyle kesişimlerini araştıran disiplinler arası bir alandır. Türkiye’deki cinsiyet çalışmaları, ülke içindeki cinsiyet dinamiklerinin karmaşıklığını yansıtan çeşitli metodolojiler kullanır. Türkiye bağlamında cinsiyet çalışmalarında kullanılan metodolojileri anlamak, vakalardaki benzersiz kültürel, politik ve sosyal dinamiklere ilişkin bilgiler sağlar. Dersin katılımcıları, çalışmalarında faydalanacakları yöntemlere dair derinlemesine bilgi sahibi olacaklardır. Aynı zamanda Türkiye özelinde yer alan çalışmaların yöntemleri ile ilgili yakın ve eleştirel okuma fırsatını yakalamış olacaklardır. Güncel Türkiye çalışmalarında yer alan temel metodolojik yaklaşımlar; nicel ve nitel araştırma, kesişimsellik çerçevesi (intersectionality framework), vaka çalışmaları olarak düşünülebilir. Katılımcılar bu yöntemlere eleştirel bakabilmenin yanı sıra, dersin işleyişine eş zamanlı olarak araştırmayı hedefledikleri konular üzerine özgün bir yöntem geliştirmenin yollarını sosyal bilimlerin imkanları eşliğinde arayacaklardır.
Türkiye’de Mahremiyet Politikaları
Leyla Yıldırım
Doktora Öğrencisi- Radbaud Üniversitesi, Hollanda
Türkiye’de mahremiyet eğitimi politikaları kapsamında öncelikle mahremiyet eğitiminin ne olduğu ve bazı devlet kurumlarının konuyla ilgili politikaları ele alınacaktır. Bu bağlamda genel anlamda Türkiye’de politika oluşumu ve bunun icrası tartışılacaktır. Aynı zamanda Türkiye toplumun da mahremiyet algısı ve bu algının modernleşme ve dijitalleşmeyle beraber dönüşümü veya değişimi oldu mu? Şeklinde sorular ele alınıp tartışılacaktır.
Türkiye’de Erkeklik Algısı
Sinay Avşar
Türkiye’de erkeklik ve erkeklik inşa süreci tüm boyutları ile ele alınacaktır. Bu bağlamda erkeklik inşa sürecin son basamağı olan babalık rolünün önemine değinilecektir. Erkek olmanın toplumsal, kültürel karşılığı, erkek olmaya yüklenilen anlamlar ve erkeklik ritüelleri saha deneyimleri ile detaylandırılacaktır. Derste, özellikle erkekliği belirleyen toplumsal normları, eril yapının erkekleri nasıl etkilediği, erkeklik krizi, tahakküm ilişkileri farklı erkeklik örüntüleri bağlamında ele alınacaktır. Ders katılımcıları, Türkiye’de cinsiyet temelli eşitsizliklerin dolayısıyla toplumsal cinsiyetin geleneksel savları hakkında bilgi sahibi olacaktır. Ayrıca erkekliğin değişimi ve dönüşümü dolayımlı olarak yeni erkeklik ve babalık rolleri ele alınacaktır.
Toplumsal Cinsiyet, Siyaset ve Kadın
Hatice Balin
Toplumsal cinsiyet üst başlığı altında kadının siyasetteki yeri üzerine düşüncelerin inceleneceği dersimizde: Geçmişten günümüze kadının siyasal sisteme katılımındaki serencamı üzerine tartışmalar yapılacak ve kadının siyaset alanında karşılaşmış olduğu durumlar hakkında düşüncelere yer verilecektir.
