Göç ve Toplumsal Değişme

/in /tarafından

Bu atölye, modern dünyada göç olgusunu disiplinler arası bir bakış açısıyla incelemeyi amaçlamaktadır. Tarih boyunca çevresel faktörler ve savaşlar gibi nedenlerle ortaya çıkan göçler, endüstri devrimiyle birlikte üretim mekanizmalarındaki değişimler ve ulaşım-iletişim teknolojilerinin gelişmesiyle hız kazanmıştır. Günümüzde, küreselleşmenin etkisiyle uluslararası bir boyut kazanan göçler, sosyo-ekonomik, politik ve kültürel yapıları dönüştürmektedir.
Göçler, temel olarak, mevcut kaynakların eşitsiz dağılımı sorununa bağlı bir biçimde, “daha iyi bir hayat sürme” umuduyla gerçekleştirilir. Günümüz dünyası, bir taraftan söz konusu eşitsizliğin toplumsal düzeyde derinleşmesine sebep olurken, diğer yandan kitle iletişiminin sunduğu imkânlar, göç sürecinin her aşamasına ilişkin nitelikli bilgiye erişim ve göçün doğuracağı muhtelif risk ve dezavantajları asgariye indirme manevralarının gelişimini beraberinde getirmiştir. Bu sayede, göç kararının alınması görece kolaylaşmış; bireysel göçlerden başlamak üzere, hane halkı, grup veya kitlesel düzeyde gerçekleşen tüm göç çeşitleri ivme kazanmıştır. Son yıllarda Ortadoğu’daki siyasi krizle başlayan ve büyüyerek Türkiye’yi de içine alan yeni göç dalgalarının toplumsal alanda birçok değişimi doğurduğu/doğuracağı açıktır. Bu kapsamda atölyede, göç olgusunun psikolojik, sosyolojik, ekonomik ve siyasi boyutlarıyla incelenmesi, öğrencilerin göç dinamikleri ve süreçleriyle ilgili kuramsal bilgi düzeylerinin geliştirilmesinin yanı sıra, dünyada ve Türkiye’deki aktüel nüfus hareketlerine ilişkin ampirik bir bakış açısı kazanmaları hedeflenmektedir.

Perşembe
11.30
Başvurun

Atölye Koordinatörü: Doç. Dr. Fatih Yaman

Lisans derecelerini Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat, Anadolu Üniversitesi Sosyoloji ve Marmara Üniversitesi Gazetecilik bölümlerinden aldı. Yüksek lisans ve doktorasını İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde Din Sosyolojisi alanında tamamlayan Yaman, ABD’de Utah Üniversitesi Siyaset Bilimi (2006-2007), Almanya’da Tübingen Üniversitesi Katolik Teolojisi (2010) ve Justus Liebig Giessen Üniversitesi Sosyal Bilimler ve Kültürel Çalışmalar bölümlerinde (2012) “misafir araştırmacı” olarak alanında araştırmalarda bulundu. Avrupa’da İslam ve Sivil Toplum (2017); Göç ve Toplum (2019) isimli kitapları bulunan Yaman, göç politikaları, sivil toplum, sosyal değişim, medya, kimlik ve radikalleşme konularındaki çalışmalarına İstanbul Medeniyet Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak devam etmektedir.

Toplumsal Değişim ve Aile

/in /tarafından

Doç. Dr. Emine KESKİNER

Çağımızdaki baş döndürücü değişim ve gelişmeler tartışılırken ilk sıralarda yer alan konulardan biri ailenin rolü ve konumudur. Birileri için fethedilmesi gereken ya da çoktan fethedilmiş bir kale olan aile, birileri tarafından yaşanan değişimin olumsuz yönleriyle mücadelenin baş aktörü olarak görülmektedir. Adeta kurtarıcı rolü yüklenen ailenin hangi aile olduğu konusunda ise genel bir mutabakat olduğunu söylenemez. Aile tasavvurlarının kategorik olarak farklı olmasının (modern, muhafazakar…) yanı sıra aynı kategoride düşünülen aileden de ne anlaşıldığı ya da ne beklendiği tam net değildir. Yaşanan toplumsal değişimin aile yapısını etkilediği bilinmekle beraber söz konusu etkinin hangi alanlarda ve ne düzeyde olduğuna dair yeterli bilgiye sahip olduğumuzu söylememiz güçtür.

Mevcut durumu tespit etmeden çözüm üretmenin mümkün olmamasından hareketle bu atölyede öncelikle ülkemizde ve dünyada aileye dair yazılmış güncel araştırma eserleri incelenerek eğitimsel açıdan derinlemesine tartışılacaktır. Konuya problematik açıdan yaklaşılacak eksik görülen hususlarla ilgili katılımcılar sahadan veri toplamak da dahil araştırmaya yönlendirilecektir. Atölyemizde meta analizlerde bulunmak suretiyle aile yapımızın korunması ve değişmesi gereken unsurları (ebeveyn tutumları, cinsiyet ayrımcılığı gibi) ve bunun nasıl gerçekleştirileceği konusunda katılımcılarımızın çalışmalar üretmesi hedeflenmektedir.

Çarşamba
12.30
Başvurun

Atölye Koordinatörü: Doç. Dr. Emine KESKİNER

1993 yılında Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden mezun oldu. “Ayşe Sıdıka’nın Usûl-ı Talim ve Terbiye Dersleri Kitabının Eğitim Açısından İncelenmesi” konulu teziyle yüksek lisans, “Yabancı Okullarda Din Eğitimi: Robert Koleji-Mekteb-i Sultanî (Galatasaray Lisesi) Örneği” adlı tezi ile doktora çalışmasını tamamladı. 1996-2003 yıllarında M.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde araştırma görevlisi olarak çalıştı. 2004-2006 yılları arasında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenliği yaptı. 2006 yılından beri Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak görev yapmakta olan Keskiner, 2021 yılında Doçent oldu.

Çağdaş İslam Düşüncesi Kaynak Metin Okumaları

/in /tarafından

Çağdaş İslam Düşüncesi: Kaynak Metin Okumaları Doç. Dr. Vahdettin Işık koordinatörlüğünde 15 günde bir her Çarşamba gerçekleştirilecektir.

Bu seminerlerin amacı, XIX. yüzyıldan itibaren Müslümanların yenilenme ve yeniden yapılanma yoluyla var olma çabalarını doğrudan kaynak metinleri okuyarak anlamaya çalışmaktır. Belirlenen metinleri bugüne kadar oluşan tecrübe eşliğinde okuyarak süreç içerisinde oluşan mirası yeniden değerlendirmek için bir zemin oluşturmak bu atölyenin ana hedefini oluşturmaktadır. Bu bağlamda kök kavramların metinlerde nasıl yer aldığını tesbit etmeye, bugünkü kavram birikimimizle seleflerimizin kavram dünyasını mukayese imkânı oluşturmak için özel bir dikkat göstermeyi önemsiyoruz.
Nihai olarak, bu seminerlerin son yüzyılda Müslümanların yaşadığı sürecin seyrini bağlamında anlamaya ve tüm bu sürecin günümüz toplum yapısı üzerindeki etkilerini değerlendirmeye katkı sunması beklenmektedir.

İki Haftada bir Çarşamba
17.00
Başvurun

Lisans eğitimini İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde tamamladı. Yüksek lisansını “II. Meşrutiyet’te ve Günümüzde Kültürel Yabancılaşma”, doktorasını da “II. Meşrutiyet Dönemi Türk Düşüncesinde Doğu-Batı Algısı: İctihad ve Sırat-ı Müstakim Dergileri Örneği” tezleriyle yaptı. Siyaset, Din ve Değişim Sosyolojisi alanlarında doçent olan IŞIK, “Osmanlı-Türkiye Modernleşme Tecrübesinin Meseleleri”, “Çağdaş İslam Düşüncesi”, “Said Halim Paşa”, “Mehmed Âkif”, “Modern Dünyada Din ve Toplum”, “Medeniyet Meselesi” gibi konularda dersler vermektedir.

Yüzyılın İslamcı mirasının en önemli mecralarından birini oluşturan dergileri dijital bir platformda toplamayı da içeren “1908’den 2008’e İslamcı Dergiler Projesi”ni hazırladı. Hâlen bu projede danışmanlık yapmaktadır. Bir grup öğrenci ile “Tanzimat Dönemi Süreli Yayınlarında Medeniyet Tartışmaları Literatürü” üzerine okumalar yapmakta ve proje yürütmektedir.

Yayımlanmış çok sayıda makalesi, kitap bölümü ve kitabı bulunmaktadır. UNESCO Millî Komitesi Kültürlerin Yakınlaşması İhtisas Komitesi ile İstanbul Ticaret Üniversitesi Mütevelli Heyeti üyesidir. Hâlen İbn Haldun Üniversitesi Medeniyetler İttifakı Enstitüsü’nde Öğretim Üyesi ve Enstitü Müdürü olarak çalışmaktadır.

İslam ve Post/Modernizm

/in /tarafından


-ATÖLYE ÇALIŞMASI-

Bugün postmodernliğe doğru evriliyor görünen süreç, küresel ölçekte Batı modernitesinin ve egemenliğinin yerleşik hale geldiğini göstermektedir. Bu durum birçok sosyolojik temaya, Batı’dan başlayarak tüm dünyanın değişimine özellikle dikkat çekmektedir. Öyle ki, Batı’nın kendi dinamikleriyle meydana gelen bu değişimden tüm dünya da farklı oranlarda payını aldı. Belirtilmesi gerekir ki, bugün bu değişim dışında kalabilmiş bir toplum yoktur.
“İslam ve Post/modernizm” ismini taşıyan bu atölyede önce Batı’dan başlayarak yaşanan değişimler vasıflandıktan sonra, özelde Osmanlı’nın son dönemlerinden başlayarak modernizmin getirdiği değişimler, İslam ve modernlik arasındaki ilişki, değişim ve gerilimler çözümlenmeye çalışılacaktır. Fakat seminer esas itibarıyla günümüzde İslam ve post/modernizm arasındaki ilişki, problem ve bunların analizleriyle çözüm yollarına odaklanacaktır. Müslümanların bu süreçte yaşadığı değişim ve sorunlar analiz edilmeye gayret edilecektir.

Çarşamba
10.00
Başvurun

Atölye Koordinatörü: Prof. Dr. Mustafa Tekin

1968 Konya doğumlu olan Mustafa Tekin, halen İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde Din Sosyolojisi Ana Bilim Dalı Başkanı ve öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Çalışma alanı din sosyolojisi olup, Mevlâna, kadın ve din, sekülerleşme, modernizm, postmodernizm, özgürlük, insan hakları vb. konularda çalışmalarını yoğunlaştırmıştır. Yazarın daha önce gazete ve dergilerde birçok köşe yazısı ve makalesi yayımlanmıştır. Şu ana kadar yazar, dördü edisyon olmak üzere 21 kitap, farklı akademik ve sivil dergilerde makaleler, ulusal ve uluslararası sempozyumlarda bildiriler, gazetelerde köşe yazıları yazmıştır. İlgi ve okuma alanları ilahiyatla birlikte sosyoloji, felsefe, edebiyat, siyaset ve antropolojiyi kapsamaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı ve farklı üniversitelerde çalışmış olup, 2006-2007 Öğretim Yılı içinde İngiltere York Üniversitesi’nde “Kadın ve Özgürlük” konusunda doktora sonrası çalışma yapmıştır. Yazıları, Türkiye merkezde olmak üzere aktüel sorunlar ve tartışmalar üzerine yoğunlaşmaktadır. Halen hem Yetkin Düşünce isimli üç aylık düşünce dergisinin genel yayın yönetmenliğini sürdürmekte, hem de Milat gazetesinde köşe yazıları yazmaktadır. Arapça ve İngilizce bilen yazar, evli ve iki çocuk babasıdır.

Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Çalışmaları

/in /tarafından

Toplumsal cinsiyet meselesi felsefede ve sosyal düşüncede 18. yüzyıldan beri dikkat atfedilen ve kuramsal olarak temellendirilmeye çalışılan bir mevzudur. Yirminci yüzyılın ikinci yarısında adı konulmuş ve çok daha sistematik bir biçimde ele alınmaya başlanmıştır. O zamandan bugüne farklı düşünürler, sosyologlar, antropologlar, siyaset bilimciler tarafından konu ile ilgili zengin bir literatür ortaya konmuştur. Son yıllarda özellikle İstanbul Sözleşmesi etrafında yapılan tartışmalarla birlikte konu Türkiye’de de politika yapıcıların, akademisyenlerin ve genel kamunun gündemine girmiştir. Bu süreçte kavramın farklı değer ve yaşam dünyaları tarafından farklı şekillerde tanımlanarak kullanıldığı ve politik olarak araçsallaştırıldığı da bir hakikattir. Bu nedenle konu ile ilgilenen akademisyenler ve araştırmacılar olarak meselenin düşünsel arka planını hatırlatan, gözden geçiren, gerek Türkiye gerekse Müslüman ülkeler açısından anlamını masaya yatıran bir atölye çalışması yapmanın kafa karışıklıklarını gidermek açısından anlamlı ve yararlı olabileceği sonucuna vardık. Geçmişte Toplumsal Değişim Enstitüsü’nün farklı atölyelerinde de bulunmuş olan genç akademisyenlerle birlikte meseleyi kolektif bir yaklaşımla ele alan deneysel bir atölye çalışması başlatmak istedik. Atölyede toplumsal cinsiyet kavramının ve çalışmalarının doğuşu, genel bağlamı ve anlamı, Batı’da ve Müslüman dünyada bu bağlamın aile ile ve toplumun mahremiyet algılarıyla irtibatı, Türkiye’de toplumsal cinsiyet ve cinsiyet çalışmaları metodolojisi, kadınlık/erkeklik, annelik/babalık rolleri ve toplumsal cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve siyaset ilişkisi gibi konular -birbirleriyle bağlantıları da ortaya konulmak suretiyle- tartışılacaktır. Bu atölyede hazır cevapları paylaşmaktan ziyade, soruları ortaya koymak ve bu sorulara katılımcılarla birlikte cevap aramak niyetindeyiz. Atölyedeki herkesin aktif bir şekilde katılacağı ortak bir bilgi üretme sürecinde birlikte yol almayı umuyoruz.

Pazartesi
13.30
Başvurun

Atölye Koordinatörü ve Yürütücüler: Prof. Dr. Alev Erkilet, Dr. Rumeysa Çavuş, Uzm Sos. Sinay Avşar, Dr. Leyla Yıldırım, Uzm. Sos. Hatice Balin

1962 Ankara doğumludur. İlk, orta ve lise öğrenimini TED Ankara Koleji’nde tamamladı. 1983’te Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nü bitirdi. Yüksek lisans (1985) ve doktorasını (1996) araştırma görevlisi olarak çalıştığı aynı bölümde tamamladı. Bu dönemde DPT’nin Özel İhtisas Komisyonlarında ve Aile Araştırma Kurumu için yapılan “Metropolde Kariyer Meslekleri ve Aile Yapısı Temelinde Yaşama Tarzları” başlıklı araştırmada görev aldı. Bölümlerinden birini yazdığı araştırma raporu 1997 yılında yayımlandı. 1997-2000 yılları arasında Kırıkkale Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nde yardımcı doçent olarak çalıştı. 2006-2007’de İstanbul Büyükşehir Belediyesi BİMTAŞ’ın Tarihi Yarımada Koruma Amaçlı Kentsel Tasarım Projesi’nin sosyolojik araştırmalarını yürüttü. Aynı yıl ASAGEM için yapılan “Medya Profesyonellerinin ve Medyanın Aile Algısı” araştırmasında görev aldı. Bu araştırmanın raporu 2008 yılında yayımlandı. Şubat 2012’den sonra Kırklareli Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde, Sakarya Üniversitesi İletişim Tasarımı ve Medya Bölümü ile Şehir ve Bölge Planlama Bölümlerinde, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi ve İstinye Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde görev yapmıştır. Erkilet’in Ortadoğu’da Modernleşme ve İslami Hareketler, Ele Geçirilemeyen Toprak Kuzey Kafkasya, Eleştirellikten Uyuma, Toplumsal Yapı ve Değişme Kuramları, Mazlum Doğu’nun Mağrur Çocukları, Kenti Dinlemek: Kültürel Miras, Kentsel Ayrışma ve Yoksulluğa Dair Yazılar, İstanbul Halkının Dilencilik Olgusuna Bakış Açısı (İ. Coşkun ile birlikte), Magnetsiz Şehirler: Türkiye’de Kentlerin Dönüşümü (der.) (Yunus Çolak ile birlikte) olmak üzere sekiz kitabı, çeşitli kitap ve dergilerde yayınlanmış makaleleri vardır.

Türkiye’de Cinsiyet Çalışmak: Metodolojik Perspektifler.

Dr. Rumeysa Çavuş

Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet çalışmaları, cinsiyetin merkezi bir sosyal kategori olarak karmaşıklıklarını inceleyen ve ırk, sınıf, cinsellik ve milliyet gibi diğer kimlik belirteçleriyle kesişimlerini araştıran disiplinler arası bir alandır. Türkiye’deki cinsiyet çalışmaları, ülke içindeki cinsiyet dinamiklerinin karmaşıklığını yansıtan çeşitli metodolojiler kullanır. Türkiye bağlamında cinsiyet çalışmalarında kullanılan metodolojileri anlamak, vakalardaki benzersiz kültürel, politik ve sosyal dinamiklere ilişkin bilgiler sağlar. Dersin katılımcıları, çalışmalarında faydalanacakları yöntemlere dair derinlemesine bilgi sahibi olacaklardır. Aynı zamanda Türkiye özelinde yer alan çalışmaların yöntemleri ile ilgili yakın ve eleştirel okuma fırsatını yakalamış olacaklardır. Güncel Türkiye çalışmalarında yer alan temel metodolojik yaklaşımlar; nicel ve nitel araştırma, kesişimsellik çerçevesi (intersectionality framework), vaka çalışmaları olarak düşünülebilir. Katılımcılar bu yöntemlere eleştirel bakabilmenin yanı sıra, dersin işleyişine eş zamanlı olarak araştırmayı hedefledikleri konular üzerine özgün bir yöntem geliştirmenin yollarını sosyal bilimlerin imkanları eşliğinde arayacaklardır.

Türkiye’de Mahremiyet Politikaları

Leyla Yıldırım

Doktora Öğrencisi- Radbaud Üniversitesi, Hollanda

Türkiye’de mahremiyet eğitimi politikaları kapsamında öncelikle mahremiyet eğitiminin ne olduğu ve bazı devlet kurumlarının konuyla ilgili politikaları ele alınacaktır. Bu bağlamda genel anlamda Türkiye’de politika oluşumu ve bunun icrası tartışılacaktır. Aynı zamanda Türkiye toplumun da mahremiyet algısı ve bu algının modernleşme ve dijitalleşmeyle beraber dönüşümü veya değişimi oldu mu? Şeklinde sorular ele alınıp tartışılacaktır.

Türkiye’de Erkeklik Algısı

Sinay Avşar

Türkiye’de erkeklik ve erkeklik inşa süreci tüm boyutları ile ele alınacaktır. Bu bağlamda erkeklik inşa sürecin son basamağı olan babalık rolünün önemine değinilecektir. Erkek olmanın toplumsal, kültürel karşılığı, erkek olmaya yüklenilen anlamlar ve erkeklik ritüelleri saha deneyimleri ile detaylandırılacaktır. Derste, özellikle erkekliği belirleyen toplumsal normları, eril yapının erkekleri nasıl etkilediği, erkeklik krizi, tahakküm ilişkileri farklı erkeklik örüntüleri bağlamında ele alınacaktır. Ders katılımcıları, Türkiye’de cinsiyet temelli eşitsizliklerin dolayısıyla toplumsal cinsiyetin geleneksel savları hakkında bilgi sahibi olacaktır. Ayrıca erkekliğin değişimi ve dönüşümü dolayımlı olarak yeni erkeklik ve babalık rolleri ele alınacaktır.  

Toplumsal Cinsiyet, Siyaset ve Kadın

Hatice Balin

Toplumsal cinsiyet üst başlığı altında kadının siyasetteki yeri üzerine düşüncelerin inceleneceği dersimizde: Geçmişten günümüze kadının siyasal sisteme katılımındaki serencamı üzerine tartışmalar yapılacak ve kadının siyaset alanında karşılaşmış olduğu durumlar hakkında düşüncelere yer verilecektir.